Tomografia i rezonans z kontrastem, czyli czym jest kontrast w badaniach obrazowych?

Środek kontrastowy, nazywany zwykle po prostu kontrastem, jest chemiczną substancją wykorzystywaną w diagnostyce obrazowej podczas wykonywania takich badań jak np. rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa czy angiografia wieńcowa. Może znacznie poprawić ich skuteczność. Pozwala na uwidocznienie szczegółów budowy narządów czy całych tkanek, dzięki czemu może pomóc w diagnozowaniu m.in. choroby wieńcowej, stwardnienia rozsianego czy nowotworów. Jednak…

Choć środki kontrastowe poprawiają czytelność badania, nie zawsze ich zastosowanie jest niezbędne. – Najważniejszy jest cel badania i sytuacja kliniczna konkretnego pacjenta, bowiem nawet te same obszary anatomiczne w zależności od kierunku diagnozy mogą wymagać różnych metod obrazowania oraz zastosowania środka kontrastowego lub nie – zauważa dr n. med. Justyna Znojek, specjalista radiolog, Kierownik Medyczny regionu świętokrzyskiego Affidea. Przykładem może być obszar kości skroniowej. – Kiedy chcemy ocenić struktury kostne i przestrzenie powietrzne ucha zewnętrznego i środkowego, podejrzewając np. przewlekłe zapalenie ucha środkowego zmiany pourazowe czy wady wrodzone kości skroniowych, przed operacją uzasadniona będzie tomografia komputerowa bez podania środka kontrastowego. Jego zastosowanie będzie natomiast wskazane, gdy podejrzewane są zmiany nowotworowe ucha zewnętrznego lub środkowego, a także powikłania po zapaleniu ucha środkowego,. np. pod postacią ropnia. W przypadku kiedy potrzebna jest dodatkowa weryfikacja zmian opisanych w tomografii komputerowej u pacjentów, u których chcemy ocenić kąty mostowo-móżdżkowe, – zalecany będzie rezonans magnetyczny – wyjaśnia dr n. med. Justyna Znojek. Zdarzają się sytuacje, w których, nawet pomimo wstępnego zalecenia lekarza kierującego na badanie, okazuje się, że kontrast nie jest niezbędny i radiolog może na podstawie obrazu zdecydować o rezygnacji z niego. – Nowoczesna aparatura, chociażby do rezonansu magnetycznego jest na tyle czuła i posiada tak wysoką rozdzielczość, że umożliwia zdiagnozowanie wielu patologii nawet bez podawania kontrastu Decyzja radiologa o jego podaniu zawsze jest podyktowana dobrem Pacjenta i wysoką jakością kliniczną wykonywanego badania.  – zauważa r n. med. Justyna Znojek.

Środki kontrastowe trafiają do organizmu drogą dożylną lub doustną. Zazwyczaj nie są szkodliwe dla zdrowia i zostają wydalone w całości przez układ moczowy. – Przeciwskazaniem do zastosowania kontrastu może być niewydolność nerek, dlatego też pacjent musi przed badaniem pokazać aktualny wynik poziomu kreatyniny, wskazujący na ich sprawne funkcjonowanie. W ankiecie, którą chory wypełnia przed diagnostyką z planowanym wykorzystaniem środka kontrastowego, pojawiają się również m.in. pytania dot. uczulenia na jod, którego niewielką ilość zawierają tego typu substancje, czy o nadczynność tarczycy – mówi dr n. med. Justyna Znojek z Affidea. 

W przypadku niektórych środków, przeciwwskazaniami do podania kontrastu  mogą być też m.in. niewydolność wątroby, a także choroby układu krążenia oraz schorzenia układu oddechowego.

Wśród skutków ubocznych, które mogą się pojawić w związku z zastosowaniem kontrastu w badaniu , lekarze wymieniają m.in. bóle głowy czy nudności, a także obfite pocenie się lub reakcje alergiczne. Wstrząs anafilaktyczny zdarza się niezwykle rzadko. Zapobiega mu odpowiednie przygotowanie Pacjenta przed badaniem oraz wnikliwie przeprowadzony wywiad.

Kwestią, o którą również w związku z kontrastem pytają pacjenci, jest to, czy można go podawać kobietom w ciąży oraz karmiącym. U tych pierwszych takie badanie przeprowadza się jedynie, gdy życie pacjentki jest zagrożone bądź ewentualne powikłania są mniejszym zagrożeniem niż brak diagnostyki. Warto natomiast wiedzieć, że kontrast można zastosować u kobiet karmiących (jeśli oczywiście nie ma innych przeciwwskazań), jednak ważne, żeby odciągnąć pokarm wytworzony w ciągu doby od badania, ponieważ nie nadaje się on do podania dziecku.

– Kontrast może być sporą pomocą w precyzyjnej diagnostyce  i ocenie stopnia zaawansowania choroby. Warto jednak pamiętać, że ostateczną decyzję o potrzebie jego podania radiolog  podejmuje zawsze w odniesieniu do konkretnego przypadku i w oparciu o rozpoznanie kliniczne. To radiolog decyduje podczas wykonywania badania o zasadności podania kontrastu, mając na uwadze jak najlepszą  jakość diagnostyczną wykonywanej procedury – podsumowuje dr n. med. Justyna Znojek, specjalista radiolog, Kierownik Medyczny regionu świętokrzyskiego Affidea.

​

Potrzebujesz diagnostyki obrazowej? Nie zwlekaj, skontaktuj się z nami już dziś. Najważniejsze jest zdrowie.