Domowa opieka paliatywna – na czym polega i komu przysługuje?

Opieka paliatywna dotyczy pacjentów, którzy zmagają się z ciężką i nieuleczalną chorobą. Są to sytuacje, w których medyczne możliwości wyleczenia choroby nie są efektywne.

Celem takiej opieki jest zapewnienie pacjentowi warunków, które pozwolą mu maksymalnie poprawić jego funkcjonowanie i zadbać o jakość życia w obliczu ciężkiej choroby.

W ramach opieki paliatywnej stosuje się m.in. leki łagodzące objawy czy rehabilitację (np. fizjoterapeutyczną). Pacjent ma również dostęp m.in. do pielęgniarki, specjalizującej się w opiece paliatywnej.

Celem opieki jest stworzenie choremu warunków, które pozwolą mu maksymalnie zadbać o jakość życia. Zespół w opiece paliatywnej składa się m.in. z lekarza, pielęgniarki, rehabilitanta oraz psychologa.

Rolą pielęgniarki jest m.in.:

• edukacja bliskich w zakresie pielęgnacji chorego,
• podawanie leków,
• kontrola podstawowych czynności fizjologicznych, np. prawidłowego procesu wypróżnień u pacjenta.

Z kolei lekarz pełni przede wszystkim funkcję osoby kontrolującej przebieg choroby, a także odpowiada na wszelkie pytania pacjenta i jego bliskich, udziela pomocnych wskazówek. Istotne jest to, aby lekarz uświadomił pacjenta o stadium zaawansowania choroby.

Psycholog pomaga pacjentowi przejść przez ten trudny czas i zaakceptować sytuację, w której się znajduje. Z kolei rehabilitant przygotowuje odpowiedni plan terapeutyczny, w zależności od choroby pacjenta mogą być to ćwiczenia ruchowe czy treningi poznawcze.

Opieka paliatywna może mieć miejsce np. w hospicjum, ale również pacjenci mogą otrzymać dostęp do tzw. domowej opieki paliatywnej.

Wówczas pacjent może przebywać w swoim mieszkaniu, a zespół specjalistów odwiedza go na miejscu. Oprócz tego tacy pacjenci mają możliwość darmowego korzystania z potrzebnych sprzętów medycznych i rehabilitacyjnych, wypożyczając je np. z hospicjum.

W przypadku takiego pacjenta pielęgniarka odwiedza chorego w domu minimum 2 razy w tygodniu. Aby skorzystać z takiej opcji opieki, należy spełniać kilka warunków określonych przez NFZ, a także posiadać odpowiednie warunki mieszkaniowe, umożliwiające realizację opieki paliatywnej w formie domowej. Kluczowa jest również pomoc ze strony bliskich.

Możliwość skorzystania z domowej opieki paliatywnej przysługuje pacjentom, dotkniętym takimi chorobami jak:

• kardiomiopatia,
• AIDS,
• nowotwór,
• niewydolność oddechowa (niektóre z jej rodzajów),
• owrzodzenia od odleżyn, rany przewlekł

Oprócz tego możliwość skorzystania z opieki paliatywnej mają pacjenci, którzy zmagają się z konsekwencjami chorób ośrodkowego układu nerwowego, np. choroby Alzheimera, Parkinsona czy po udarze mózgu.

O możliwości skorzystania z domowej opieki paliatywnej decyduje lekarz NFZ na podstawie dokumentacji pacjenta, a także wskazań lekarskich.

Aby uzyskać możliwość opieki paliatywnej w domu, należy przede wszystkim otrzymać skierowanie od lekarza NFZ. Co istotne, może to być lekarz pierwszego kontaktu.

Z kolei, aby lekarz mógł wystawić takie skierowanie, musi posiadać ku temu odpowiednie przesłanki medyczne.

• W związku z czym należy przede wszystkim na wizytę zabrać ze sobą całą dokumentację medyczną. To na jej podstawie lekarz będzie mógł ocenić, czy pacjent kwalifikuje się do opieki paliatywnej.
• Warto zadbać również o to, aby podczas takiej wizyty obecni byli bliscy pacjenta, którzy deklarują opiekę przy pacjencie.
• Skierowanie otrzymane od lekarza (istotne, aby był to lekarz NFZ lub taki, który posiada umowę z tą instytucją) musi zawierać informację o tym, że zakończono leczenie przyczynowe.

Jest to kluczowe dla całej istoty funkcjonowania opieki paliatywnej, na którą kieruje się pacjentów, u których nie ma już możliwości dalszego leczenia choroby.

• Po otrzymaniu skierowania od lekarza należy zgłosić się do konkretnego hospicjum, współpracującego z NFZ. W hospicjum należy przedstawić skierowanie, dokumentację medyczną, a także dokument potwierdzający ubezpieczenie chorego.

Dzięki temu możliwe będzie wytypowanie zespołu opieki paliatywnej, który będzie odwiedzać chorego w domu. Oprócz tego z danego hospicjum pacjent będzie mieć prawo do bezpłatnego wypożyczenia sprzętu rehabilitacyjnego i medycznego (np. wózków inwalidzkich, kul, balkoników, inhalatorów).

Zespół specjalistów powinien zapewnić również odpowiednie szkolenia bliskim, opiekującym się pacjentem (np. szkolenie z żywienia dojelitowego).