Zasada działania rezonansu magnetycznego jest dość skomplikowana, jednak samo badanie bezbolesne i pozwala na uzyskanie dokładnych wyników, w tym na ocenę narządów i tkanek w różnych przekrojach. W rezonansie magnetycznym wykorzystuje się tzw. zjawisko spinu, polegające na wykonywaniu specyficznego ruchu przez jądro atomu, w tym przypadku wodoru. Dzięki wykorzystaniu właśnie tej cząsteczki, rezonans magnetyczny umożliwia także ocenę stopnia nawodnienia tkanek organizmu (wodór wchodzi w skład wody, stanowiącej ponad 60% masy ciała).

Rezonans magnetyczny jest badaniem o wysokiej czułości, dzięki czemu może wykryć nawet niewielkie zmiany, na bardzo wczesnym etapie choroby. Z tego też powodu badanie to zaleca się w diagnostyce profilaktycznej niektórych chorób, szczególnie gdy dotyczy rozwoju nowotworu lub miażdżycy.

Dzięki swej neutralności i bezinwazyjności, rezonans magnetyczny polecany jest również jako badanie do diagnostyki kontrolnej, wykonywanej np. co kilka miesięcy. Stosuje się w ocenie przed operacją lub zabiegiem oraz jako narzędzie do kontroli pooperacyjnej czy wskazujące efekty leczenia.

Najczęstsze wskazania do wykonania rezonansu magnetycznego to:

• profilaktyka oraz kontrola zmian nowotworowych,
• miażdżyca,
• choroby płuc,
• bóle i schorzenia związane z kręgosłupem,
• czasowy lub trwały niedowład kończyny,
• przebyte urazy i wypadki komunikacyjne,
• endometrioza,
• diagnostyka chorób układu sercowo-krążeniowego,
• przebyty zawał serca,
• ocena implantów piersi u kobiet po zabiegach medycyny estetycznej lub mastektomii.

Uzyskany podczas rezonansu magnetycznego obraz jest bardzo dokładny, dzięki czemu specjaliści są w stanie zaobserwować różnorodne zmiany, często o nieznanym podłożu.

Jeśli początkowo trudno jest wskazać na przyczynę patologii w danej okolicy anatomicznej i określić jej charakter, lekarz może zalecić wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych czy biopsji, a po wykluczeniu poważnych chorób – stałą obserwację, która pozwala określić dynamikę wzrostu czy ukrwienia podejrzanej zmiany.

Zmiany, których obecność niesie ryzyko rozwoju komórek rakowych, określa się mianem zmiany przednowotworowej. Co istotne, jej obecność nie oznacza, że z pewnością rozwinie się nowotwór złośliwy, jednak zwiększa takie ryzyko. Do tego typu zmian, zalicza się m.in. polipy jelita grubego. Dzięki możliwości wykrycia tych zmian na wczesnym etapie, rezonans magnetyczny zaliczany jest do jednych z ważniejszych badań w profilaktyce nowotworowej. Rezonans magnetyczny wykorzystywany jest także w obserwacji zmian u osób cierpiących na wielotorbielowatość nerek, u których możliwe jest występowanie torbieli na innych narządach, np. trzustce czy wątrobie, jeśli lekarz ma wątpliwości co do ich charakteru.

Rezonans magnetyczny jest badaniem, na które zwykle kieruje wcześniej odpowiedni specjalista, ale można wykonać je również bez skierowania. Ze względu na wszechstronne zastosowanie tej diagnostyki, badanie warto wykonać, jeśli występują m.in. takie objawy jak:

• zaburzenia mikcji – zbyt częste lub za rzadkie oddawanie moczu;
• krwiomocz,
• bóle w podbrzuszu i w kroczu,
• pieczenie podczas oddawania moczu,
• przewlekły i długo utrzymujący się ból kręgosłupa,
• problemy ze wzrokiem,
• częste bóle i zawroty głowy,
• drętwienie kończyn lub chwilowe zaburzenia czucia.

W zależności od badanej okolicy badanie wymaga innego przygotowania, o którym każdorazowo powinna poinformowac placówka wykonująca rezonans magnetyczny. Badanie wykonywane jest w pozycji leżącej i w zależności od diagnozowanego miejsca, trwa od 15 minut do 1,5 godziny.

Wykonując rezonans magnetyczny piersi, warto umówić się na badanie między 6. a 13. dniem cyklu. Podczas całej procedury badający może wydawać polecenia (np. wstrzymanie na chwilę oddechu). W niektórych przypadkach badanie przeprowadza się z podaniem środka kontrastującego.