7 oznak wskazujących na niedobory witaminy D

Witamina D (D2 i D3) jest jednym z najczęściej badanych przez naukowców związków znajdujących się w ludzkim ciele. Przez wiele dekad uważano, że jest przede wszystkim czynnikiem regulującym funkcjonowanie gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz warunkującym prawidłową budowę kości. Najnowsze analizy pokazują jednak, że jego wpływ na organizm jest zdecydowanie szerszy, a brak witaminy D może być przyczyną  wielu poważnych chorób, np. cukrzycy, schorzeń autoimmunologicznych (m.in. Hashimoto), chorób sercowo-naczyniowych, a nawet depresji.

Głównym źródłem witaminy D u ludzi jest synteza skórna, do której dochodzi pod wpływem promieniowania ultrafioletowego (występuje związek między zamieszkiwaniem określonych stref nasłonecznienia a niedoborami). Innym sposobem na dostarczenie organizmowi tego związku jest oczywiście pożywienie.

Nie inaczej jest z aktywną formą witaminy D, czyli witaminą D3, która również wytwarzana jest przez sam organizm, ale trafia do niego też wraz z odpowiednią dietą. Do produktów bogatych w ten składnik zalicza się przede wszystkim tłuste ryby morskie (np. łososia, śledzia, węgorza, makrelę), drób, produkty na bazie mleka oraz sery pleśniowe i dojrzewające.

Deficyt witaminy D, przede wszystkim niedobór witaminy D3, może wynikać z kilku czynników. Wśród nich wymienia się:

• niską ekspozycję na słońce (przyjmuje się, że już 15 minut spędzonych w słoneczny dzień na świeżym powietrzu może pokryć dzienne zapotrzebowanie na ten składnik),
• zaburzenia wchłaniania w przewodzie pokarmowym,
• choroby utrudniające przemianę witaminy D w aktywne metabolity w nerkach i wątrobie,
• nieodpowiednia dieta,
• działanie niektórych leków (m.in. tych przeciwnowotworowych).

Wspomniane czynniki wpływają na deficyt tego związku w organizmie, co z kolei ma szereg konsekwencji dla zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Jakie oznaki powinny skłonić do wizyty w gabinecie lekarskim i wykonania badania krwi pozwalającego określić stężenie witaminy D?

Nieodpowiednia ilość witaminy D w organizmie bardzo często objawia się dolegliwościami bólowymi kości, stawów czy mięśni. Dlaczego się tak dzieje? Przede wszystkim dlatego, że związek ten wpływa na funkcjonowanie wspominanej już gospodarki wapniowo-fosforanowej. Wielu specjalistów wskazuje również na chroniczne bóle pleców jako na czynnik, który może oznaczać deficyt tego związku. Witamina D bierze udział w procesie mineralizacji kości, a jej braki powodują wśród dzieci m.in. krzywicę. W starszym wieku deficyt może prowadzić do zaburzenia metabolizmu kości, co objawia się postępującą osteoporozą i łamliwością kości.

W pojawieniu się zaburzeń depresyjnych bierze udział wiele czynników, a najnowsze dane wykazują, że braki witaminy D mogą być jednym z nich. Specjaliści ze Stanów Zjednoczonych przeprowadzili czterotygodniowe badanie na 185 studentkach, które wskazało, że niedobór witaminy D pojawił się u 42% kobiet, u których stwierdzono występowanie objawów depresyjnych. Z kolei analizy prowadzone przez naukowców ze Szwecji na grupie 59 pacjentów po próbach samobójczych, pokazały, że aż 58% z nich cierpiało z powodu deficytu witaminy D.

Brak energii, kiepskie samopoczucie i ciągłe zmęczenie, które nie ustępuje nawet po kilkugodzinnej regeneracji w postaci snu – taki stan rzeczy może oznaczać również deficyt witaminy D. Prowadzone w ostatnich latach badania pokazały, że w wielu przypadkach, po wyrównaniu niedoborów, pacjenci wracali do stanu sprzed spadku stężenia związku we krwi.

Choć epidemiologia tych chorób ma różne podłoże, to naukowcy zauważyli, że poziom witaminy D również nie pozostaje bez wpływu na ich rozwój. Przede wszystkim niedobór wpływa na funkcjonowanie komórek trzustkowych oraz na wydzielanie insuliny, co może sprzyjać cukrzycy typu II. Wykazano też związek między poziomem tego związku a niewrażliwością na insulinę, co z kolei doprowadza do insulinooporności.

Braki witaminy D nie pozostają również bez wpływu na układ odpornościowy. Dlaczego? Wszystko dzięki głównemu działaniu tego składnika, czyli wygaszaniu tzw. reakcji zapalnych w organizmie. Jeśli więc pojawiają się częste infekcje (bakteryjne lub wirusowe) czy nawracające stany zapalne (np. zapalenie jelit), warto pomyśleć o wykonaniu odpowiednich badań, bo osłabienie odporności może mieć podłoże w deficycie witaminy D.

Naukowcy wykazali, że niedobór tego składnika może również objawiać się wypadaniem włosów. Podkreśla się, że widoczne może być też pogorszenie kondycji skóry i paznokci.

Witamina D wpływa na funkcjonowanie i rozwój mózgu – jest jednym z tzw. neurosteroidów. Jej deficyt objawia się zaburzeniami koncentracji, problemami z pamięcią, ale również trudnościami ze snem (zasypaniem, jego odpowiednią ilością), które z kolei powodują przewlekłe zmęczenie.

Niedobór witaminy D to powszechny problem, dlatego oprócz wprowadzenia zmian związanych ze stylem życia (prawidłowa dieta, aktywności na świeżym powietrzu), w wielu przypadkach wskazana jest suplementacja. Dotyczy to nie tylko dzieci, ale również dorosłych. Najlepszym wskaźnikiem poziomu witaminy D w organizmie jest tzw. stężenie 25(OH)D3 w osoczu krwi. Na jego podstawie ustala się, czy pacjent cierpi na deficyt, a jeśli tak, to jaka suplementacja jest potrzebna. Przyjmuje się, że u osoby dorosłej dzienna dawka nie powinna przekraczać 2000 IU, choć wyjątek stanowią osoby otyłe lub starsze, które mają inne zapotrzebowanie. Najczęściej można spotkać preparaty w formie tabletek lub kropel doustnych.

Potrzebujesz diagnostyki obrazowej? Nie zwlekaj, skontaktuj się z nami już dziś. Najważniejsze jest zdrowie.