Endometrioza to jedno z najbardziej tajemniczych schorzeń ginekologicznych, które dotyka miliony kobiet na całym świecie. Charakteryzuje się obecnością komórek endometrium poza jamą macicy, czyli w miejscach, gdzie nie powinny się one znajdować. Wyściółka macicy pojawia się najczęściej na jej zewnętrznej powierzchni oraz na jajnikach, jajowodach, pęcherzu, jelitach, a w skrajnych przypadkach również innych narządach jamy brzusznej. Tkanka, podobnie jak ta fizjologicznie znajdująca się w macicy, reaguje na zmiany hormonalne zachodzące w cyklu miesiączkowym, doprowadzając do licznych zrostów i dolegliwości bólowych.

Wśród najczęstszych objawów endometriozy wyróżnia się:

• silny ból podczas miesiączki,
• ból podczas stosunku (a często również podczas badania ginekologicznego),
• długie, obfite miesiączki,
• przewlekłe bóle brzucha,
• niepłodność spowodowaną najczęściej zrostami i niedrożnością jajowodów.

Ze względu na szeroką gamę objawów oraz podobieństwo do innych schorzeń, takich jak zespoły bólowe miednicy, stany zapalne w tym obszarze (pęcherz, przydatki), czy nawet jelito nadwrażliwe, endometrioza bywa często mylnie diagnozowana i pozostaje nierozpoznana przez wiele lat (wg Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego średni czas, jaki mija od pierwszych objawów do postawienia diagnozy wynosi 8-12 lat!). Dlatego też niezwykle ważne jest skorzystanie z odpowiednie podejście do problemu i wykorzystywanie precyzyjnych metod diagnostycznych, które umożliwiają wczesne wykrycie i zlokalizowanie zmian, zanim będą miały nieodwracalne konsekwencje.

W obliczu wyzwań diagnostycznych, jakie stawia przed specjalistami endometrioza, rezonans magnetyczny (MRI) powinien być jednym z głównych narzędzi diagnostycznych wykorzystywanych przy podejrzeniu tej przypadłości, jak również przy występowaniu nietypowych objawów, szczególnie jeśli wiążą się z cyklem miesiączkowym.

Istnieje kilka powodów, dla których znaczenie MRI jest niecenione w diagnozowaniu endometriozy, przede wszystkim:

• wysoka rozdzielczość obrazu – precyzyjne, szczegółowe obrazy wnętrza ciała, pozwalające na wychwycenie nawet drobnych zmian,
• zdolność do obrazowania miękkich tkanek – kluczowe przy diagnozowaniu endometriozy, która wpływa na organy i tkanki w obrębie miednicy,
• możliwość zdiagnozowania endometriozy głęboko naciekającej (DIE) – MRI jest jednym z nielicznych narzędzi, które mogą zidentyfikować i zlokalizować jedną z najbardziej agresywnych i ciężkich form endometriozy,
• obrazowanie w wielu płaszczyznach – pozwala na uwidocznienie zmian w trudno dostępnych miejscach,
• brak ekspozycji na promieniowanie – MRI nie wykorzystuje promieniowania rentgenowskiego, co sprawia, że badanie jest bezpieczniejsze dla pacjentów i w razie potrzeby może być powtarzane wielokrotnie bez konsekwencji zdrowotnych dla pacjentek.

MRI w diagnozowaniu głęboko naciekającej endometriozy (DIE)

Endometrioza głęboko naciekająca (DIE) to najcięższa forma przypadłości, w której tkanka endometrialna przenika głęboko w inne tkanki i organy. Jest trudna do zdiagnozowania za pomocą tradycyjnych metod, takich jak badanie ginekologiczne czy USG. MRI jest szczególnie przydatne w identyfikacji i lokalizacji DIE, dzięki swojej zdolności do tworzenia trójwymiarowych obrazów badanego obszaru.

Pacjentki powinny ubrać się w luźne, wygodne ubranie bez metalowych elementów, takich jak zamki błyskawiczne czy guziki. Przed badaniem należy również usunąć metalowe przedmioty z ciała.

Pacjentka kładzie się na specjalnym stole, który automatycznie przesuwa się do wnętrza urządzenia. W przypadku MRI miednicy technik umieszcza najczęściej specjalną cewkę wokół badanego obszaru, aby poprawić jakość obrazu.

Badanie MRI miednicy trwa zazwyczaj od 30 minut do godziny, w zależności od konkretnego przypadku i ilości niezbędnych sekwencji obrazowania.

Po zakończeniu badania MRI pacjentka może natychmiast wrócić do swoich codziennych czynności.

Wyniki badania MRI są interpretowane przez specjalistę radiologa, który analizuje obrazy pod kątem charakterystycznych cech endometriozy. Lekarz ocenia obrazy pod kątem:

• lokalizacji endometrium,
• charakterystyki zmian (zgrubienia, torbiele),
• głębokości naciekania (stopnie 1-4),
• obecności ewentualnych powikłań lub zagrożeń (przetoki, zrosty, duże torbiele endometrialne).

Po dokładnej analizie obrazów radiolog przygotowuje opis, który zostaje przekazany lekarzowi prowadzącemu, by ten mógł omówić wyniki z pacjentką i zaproponować dalsze kroki leczenia.

Rezonans magnetyczny jest niezwykle precyzyjnym badaniem, pozwalającym znacząco skrócić czas diagnozowania endometriozy. Jednak pacjentki zdecydowanie za rzadko są kierowane na MRI, co ma związek z kosztami i dostępnością badania.

Przeprowadzenie badania MRI wymaga posiadania rezonansu oraz odpowiednio przeszkolonego personelu, gwarantującego precyzję badania.

Należy pamiętać, że nie u wszystkich pacjentek można przeprowadzić badanie rezonansem magnetycznym. Przeciwwskazaniem jest m.in. posiadanie rozrusznika lub stymulatora serca.

MRI (rezonans magnetyczny) odgrywa kluczową rolę nie tylko w wykrywaniu endometriozy, ale także w planowaniu skutecznego leczenia przypadłości. Właściwa strategia terapeutyczna zależy od lokalizacji, rozmiaru i głębokości zmian endometrialnych. Przy podejmowaniu decyzji uwzględnia się m.in.:

• rozległość zmian,
• stopień naciekania innych narządów,
• ryzyko powikłań,
• możliwość zastosowania leczenia farmakologicznego,
• zakres interwencji chirurgicznej.

Współczesne leczenie endometriozy opiera się na indywidualnym podejściu do sytuacji pacjentki. MRI, jako zaawansowane narzędzie diagnostyczne, dostarcza lekarzom cennych informacji, które pozwalają zaplanować najskuteczniejszą i najbezpieczniejszą terapię.