Scyntygrafia to zaawansowane badanie obrazowe wykorzystujące radiofarmaceutyki, czyli substancje zawierające izotopy radioaktywne oraz specjalne urządzenie, tzw. gammakamerę. Badanie pozwala na uzyskanie szczegółowych i funkcjonalnych obrazów wewnętrznych struktur organizmu pacjenta. W przeciwieństwie do RTG czy TK, które skupiają się na anatomii, scyntygrafia dostarcza informacji o tym, jak w danym momencie funkcjonują narządy i tkanki.

To nieocenione narzędzie, pozwalające lekarzom na wczesną diagnozę różnorodnych schorzeń, ocenę postępów leczenia oraz monitorowanie stanu zdrowia pacjenta. Scyntygrafia umożliwia zbadanie poszczególnych narządów (np. serca, wątroby, mózgu, tarczycy), kości (co szczególnie istotne przy podejrzeniu przerzutów nowotworowych), a nowoczesne aparaty umożliwiają również scyntygrafię całego ciała.

Badanie scyntygraficzne polega na tworzeniu obrazu struktur wewnętrznych przy użyciu aparatu wychwytującego promieniowanie gamma pochodzące z podanego pacjentowi radiofarmaceutyku.

Preparat zawierający izotop promieniotwórczy podawany jest dożylnie, a następnie pacjent układa się na specjalnym stole, który połączony jest z gammakamerą. Głowica aparatu zostaje umieszczona nad konkretnym obszarem stanowiącym przedmiot badania. Określony rozkład izotopu emituje sygnały, które są przekształcane na obrazy cyfrowe.

Chociaż scyntygrafia wykorzystuje preparaty radioaktywne, dawki promieniowania są stosunkowo niskie, a stosowane izotopy mają krótki okres półtrwania. Jednak po badaniu zaleca się zachowanie środków ostrożności i unikanie kontaktu z małymi dziećmi oraz kobietami w ciąży. Dodatkowo istotne jest intensywne nawadnianie organizmu umożliwiające szybsze usunięcie preparatu z ciała pacjenta.

Scyntygrafia receptorowa to innowacyjna forma badania, która wykorzystuje radiofarmaceutyki zdolne do łączenia się z receptorami somatostatynowymi w organizmie.

Scyntygrafia receptorowa przeprowadzana jest wyłącznie w specjalistycznych ośrodkach. Badanie umożliwia precyzyjne uwidocznienie określonych tkanek lub komórek w ciele, które wykazują nadmierną ekspresję receptorów somastatynowych. Technika wykorzystywana jest przede wszystkim przy scyntygrafii całego ciała, a jednym z jej najważniejszych zastosowań są nowotwory neuroendokrynne i choroby neurodegeneracyjne.

Scyntygrafia jest jednym z najbardziej wszechstronnych badań diagnostycznych dostępnych w medycynie. Możliwość precyzyjnej wizualizacji aktywności funkcjonalnej organizmu sprawia, że badanie ma wiele zastosowań klinicznych. Wśród wskazań do badania wyróżnia się przede wszystkim:

• podejrzenie nowotworów kości i przerzutów nowotworowych,
• niezdiagnozowane dolegliwości bólowe i czynnościowe,
• podejrzenie obecności guzów neuroendokrynnych,
• planowanie i ocena leczenia nowotworów,
• stany zapalne kości i stawów,
• choroby tarczycy (również guzy),
• ocenę wad wrodzonych u dzieci (przede wszystkim nerek),
• ocenę rokowań przy niewydolności serca lub przebytym zawale (obszary niedokrwienia, martwicy),
• diagnostykę zespołów otępiennych.

Scyntygrafia pozwala na wszechstronną ocenę i precyzyjne lokalizowanie potencjalnych problemów zdrowotnych. Badanie scyntygraficzne, w zależności od zastosowanej techniki, umożliwia dokładne zbadanie praktycznie każdej części ludzkiego ciała. Wśród najpowszechniej wykonywanych badań można wymienić:

• scyntygrafię kości – pozwala na ocenę metaboliczną kości i wczesne wykrycie zmian (zanim staną się widoczne na zdjęciach RTG),
• scyntygrafię serca – umożliwia zobrazowanie przepływu krwi w mięśniu sercowym oraz identyfikację obszarów niedokrwionych czy uszkodzonych,
• scyntygrafię tarczycy – pozwala na ocenę funkcji i struktury tarczycy poprzez obserwację wchłaniania jodu radioaktywnego,
• scyntygrafię płuc – badanie skoncentrowane na ocenie perfuzji i wentylacji płuc,
• scyntygrafię wątroby – umożliwia ocenę funkcji i struktury samego narządu oraz dróg żółciowych,
• scyntygrafię nerek – pozwala na określenie dokładnego położenia, wielkości i kształtu,

scyntygrafia całego ciała – ogólna ocena dystrybucji izotopu promieniotwórczego łączącego się z receptorami somatostatynowymi w organizmie. Badanie wykorzystywane jest przede wszystkim w diagnostyce onkologicznej (guzy neuroendokrynne, przerzuty, wznowy).

Scyntygrafia, dzięki swojej zdolności do wizualizacji aktywności metabolicznych w organizmie, umożliwia wykrywanie szerokiej gamy chorób i różnorodnych schorzeń, takich jak:

• choroby serca – ocena stanu mięśnia po zawale, w przebiegu choroby wieńcowej, niewydolności (identyfikacja obszarów zablokowanych, zwężonych tętnic, obszarów niedokrwionych, martwych),
• choroby kości – możliwe jest uwidocznienie nietypowych złamań, stanów zapalnych kości, nowotworów (pierwotnych i przerzutowych),
• choroby tarczycy – określenie funkcji tarczycy (niedoczynność, nadczynność, choroby autoimmunologiczne), wczesne wykrycie i ocena zmian nowotworowych,
• choroby płuc – wykrywanie zakrzepów w naczyniach płucnych, chorób przewlekłych, zmian nowotworowych,
• choroby wątroby – zmiany w funkcjonowaniu i strukturze narządu (uszkodzenia, marskość), obecność guzów (pierwotnych i przerzutowych),
• choroby przytarczyc – pomoc w identyfikacji przyczyn nadmiernej aktywności gruczołów, wczesne wykrywanie i lokalizacja zmian nowotworowych,
• choroby nerek – ocena funkcji filtracyjnej nerek (niewydolność), lokalizacja i ocena rozległości procesów zapalnych lub innych zmian patologicznych.